Om maatschappelijk verantwoorde invordering te realiseren, werken 8 overheidsorganisaties samen binnen het programma Clustering Rijksincasso (CRI).
CRI bouwt diensten die burgers overzicht, regie en handelingsperspectief geven. Zo dragen we bij aan de bestaanszekerheid en het herstel van vertrouwen in de overheid.
Onze ambitie: één overheid die duidelijk is naar burgers, over grenzen van organisaties heen werkt en toegankelijke dienstverlening ontwikkelt die bijdraagt aan het voorkomen van schulden.
Onze visie:
- Eén overheid op het gebied van invordering
- Maatschappelijk en verantwoord innen met oog voor persoonlijke omstandigheden
- Ontwikkelen van toegankelijke en begrijpelijke dienstverlening
- Voorkomen van het ontstaan en verder oplopen van problematische schulden
Een groeiende maatschappelijke uitdaging
Steeds meer mensen in Nederland kampen met financiële problemen. Bijna 10% van alle huishoudens heeft problematische betalingsachterstanden¹. Ook schulden bij de overheid dragen hieraan bij. Deze schuldenproblematiek leidt tot financiële stress, sociale uitsluiting en hoge maatschappelijke kosten: het kabinet berekende dat problematische schulden de samenleving jaarlijks minimaal 8,5 miljard euro kosten².
Wanneer vorderingen van verschillende overheidsinstanties zich opstapelen, kunnen burgers het overzicht en de grip op hun financiële situatie verliezen. Uit recent onderzoek van het CBS blijkt dat bijna 2 miljoen mensen een betalingsachterstand hebben bij ten minste één van de 8 uitvoeringsorganisaties binnen het samenwerkingsverband Clustering Rijksincasso, waarvan bijna 500.000 mensen overlappende achterstanden hebben bij twee of meer organisaties³.
Daarnaast nemen zowel de hoogte als de looptijd van betalingsachterstanden toe en groeit het aantal mensen met overlappende schulden. Dit onderstreept de maatschappelijke noodzaak van een gecoördineerde aanpak van overheidsincasso.
Een duidelijke politieke opdracht
Naast de maatschappelijke urgentie is er politieke wil om de schuldenproblematiek aan te pakken. Zowel het huidige (demissionaire) als het vorige kabinet heeft in hun regeerprogramma’s expliciet aandacht besteed aan het verbeteren van publieke en private invordering, met nadruk op het vroegtijdig oplossen van schulden.
In oktober 2024 presenteerde het kabinet een uitgebreid pakket aan maatregelen om het aantal huishoudens met problematische schulden terug te dringen, als reactie op de bevindingen van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) ‘Naar een beter werkende schuldenketen’.
De inzet: de overheid moet haar eigen rol als schuldeiser kritisch herzien, méér regie voeren op maatschappelijk verantwoord invorderen en zorgen voor betere samenwerking tussen publieke partijen. Er wordt gefocust op investeren in vroegsignalering, de ontwikkeling van een integraal schuldenoverzicht (inclusief private schuldeisers) en één loket voor overheidsincasso.
Animatievideo Clustering Rijksincasso
Bronvermelding:
1 – Onderzoeksrapport ‘De maatschappelijke kosten van schuldenproblematiek’ door Hogeschool Utrecht, NIBUD en Panteia, i.o.v. Interdepartementaal Beleidsonderzoek Problematische Schulden, juni 2024
2 – CBS dashboard ‘Schuldenproblematiek in beeld’, november 2024
3 – CBS dashboard ‘Betalingsachterstanden bij uitvoeringsorganisaties’, december 2024